Είμαι ένα μουσικό κουτί. Κατασκευάστηκα στην Κίνα, αλλά κάποια στιγμή με έβαλαν σε κουτί μαζί με πολλούς άλλους του είδους μου και με εξήγαγαν. Ήταν πριν από σχεδόν 50 χρόνια. Μετά από ένα μακρύ ταξίδι, προσγειωθήκαμε στο Geisweid, στη Γερμανία, οπότε μας εισήγαγαν - και σκέφτηκα: Όσο είτε μας εξάγουν, είτε μας εισάγουν, όλα είναι καλά.
Ο άντρας που μας εισήγαγε λεγόταν Ihsan, ήρθε από την Τουρκία και διατηρούσε ένα παντοπωλείο με τη γυναίκα του Sevim. Όταν το ακούσαμε, κάποιος είπε ότι οι κάτοικοι του Geisweid μπορεί να τρώνε μουσικά κουτιά... Αλλά όχι, ο Ihsan ήθελε να επεκτείνει το κατάστημά του με πράγματα σαν εμάς, ειδικά για πελάτες που ήθελαν να μας πάνε στην Τουρκία. Έπρεπε να γελάσω με τη σκέψη του πώς οι άνθρωποι μας μεταφέρουν συνεχώς στα μισά του κόσμου - και φοβόμουν ότι μπορεί να μην σταματήσει ποτέ. Αλλά αποδείχθηκε ότι προοριζόμασταν για δώρα - και αυτό ήταν κάτι πολύ ιδιαίτερο: το να είσαι δώρο είναι κάτι που συνήθως ευχαριστεί πολύ ένα αντικείμενο. Και έτσι το όλο θέμα τελείωσε πολύ καλά για εμάς - και για μένα:
Δεν με δώρισαν, αλλά έγινα έκθεμα: όχι μόνο εδώ στο μουσείο, αλλά και αλλού, σε μια βιτρίνα στο μαγαζί του Ihsan, που στο μεταξύ μεγάλωσε απίστευτα και ονομάζεται «ELIH Import Export». Όταν ξανασκέφτομαι πώς ήρθα σε κάποιο κουτί από την Κίνα... Ποτέ δεν πίστευα ότι μια μέρα θα με εκθέσουν, για να θυμούνται την αρχή μιας μεγάλης εταιρείας.
Είμαι μια πινακίδα εταιρείας – ή ήμουν μια πινακίδα εταιρείας; Εν πάση περιπτώσει, δούλευα ως πινακίδα εταιρείας παλιότερα, στα τέλη του 19ου αιώνα, μια εποχή που δεν υπήρχαν αυτοκίνητα και οι άνθρωποι περπατούσαν πολύ πιο συχνά - και φορούσαν καπέλα πολύ πιο συχνά από σήμερα.
Για μένα αυτό ήταν πολύ καλό γιατί είναι δουλειά μου να δείξω στους ανθρώπους πού είναι το πιλοποιείο. Οπότε πάντα είχα κάτι να κάνω - και είχα ευθύνη. Εκτός από το πιλοποιείο μου, υπήρχαν άλλα πέντε πιλοποιεία στο Siegen. Εκεί πουλιόντουσαν καπέλα όσο έβλεπε το μάτι.
Έμεινε έτσι για αρκετό καιρό, μέχρι ακόμα και τη δεκαετία του 1960. Αλλά όταν εσύ ήρθες στη γκάμα του Ihsan στη δεκαετία του '70, η ακμή των καπέλων είχε μόλις περάσει – τότε δεν είχα τίποτα πια να κάνω.
Πόσο διαφορετικές είναι οι καταστάσεις στις οποίες οι άνθρωποι ανοίγουν τις δικές τους επιχειρήσεις, έτσι δεν είναι; Εννοώ, από τη μια βίωσες πολλά πράγματα με τον ίδιο τρόπο που τα βίωσα κι εγώ, για παράδειγμα την ένταση όταν οι πελάτες έρχονται και κοιτάζουν και ίσως αγοράζουν - και από την άλλη, πολλά πράγματα ήταν διαφορετικά για εσάς, επειδή μεταξύ άλλων ο Ihsan σας είχε μεταναστεύσει. Οι ευκαιρίες των μεταναστών ήταν συχνά περιορισμένες και προς τις δύο κατευθύνσεις, είτε ως μισθωτοί είτε ως αυτοαπασχολούμενοι.
Έχετε σκεφτεί ποτέ να γίνετε αυτοαπασχολούμενος; Ή το έχετε κιόλας κάνει;